Aşağıdaki söyleşi, Çek Uluslararası Anarşist Grubu’ndan (Československé anarchistické sdružení – CAS) yoldaşlar tarafından gerçekleştirilmiştir.
1) Lütfen kendinizi kısaca dergimizin okuyucularına tanıtın. Ukraynalı mısınız, nerede doğdunuz ve gençliğinizi geçirdiniz?
– Merhaba. Adım Vadym Yakovlev. Ukraynalı bir queer yazar ve gazeteciyim, savaşa ve milliyetçiliğe karşıyım. Sovyetler Birliği’nin çöküşünden birkaç ay önce Ukrayna’nın güneyindeki en büyük çok kültürlü şehir olan Odesa’da doğdum. Annem Ukraynalı, babam ise Rus. Büyükbabalarım askerdi. Babam bir fabrikada çalışıyordu. SSCB’nin çöküşüyle birlikte fabrika kapandı ve babam işini kaybetti. Bu durum ailemi ve çocukluğumu etkiledi. Odesa’da büyüdüm, ancak Ukrayna’dan kaçmadan bir yıl önce Ukrayna’nın batısındaki en büyük şehir olan Lviv’de yaşıyordum. Evde akrabalarım hem Rusça hem de Ukraynaca konuşuyordu, bu yüzden ulusal kimlik gibi konulara hiç odaklanmadım. Ailem, Ukrayna’da devlet komünizminin çöküşüyle çok şey kaybeden mutsuz bir uluslararası aileydi. Sanırım tüm bunlar, gerçek siyasi görüşlerimi arayışımda ve toplumu etkileyebilecek bir şeyler yapma isteğimde beni çok etkiledi.
2) Ukrayna’yı terk ettiniz. Sizi bu karara götüren neydi?
– Bir yandan, siyasi görüşlerim nedeniyle Ukrayna’da artık çalışamıyordum. Ukraynalı entelektüeller, gazeteciler ve sanatçılar, savaşın başlamasıyla birlikte devletin hizmetinde ayrıcalıklı elit propagandacılar olmaya karar verdiler. Propagandacı olmak istemedim, bu yüzden makalelerimi yayımlama fırsatını kaybettim. Ukrayna’da benim görüşlerimi kamuoyu önünde dile getirirseniz, yetkililer sizi hapse atabilirler. Öte yandan, tabii ki görüşlerim nedeniyle cephede savaşa gitmek de istemedim. Bu yüzden kaçtım.
3) Savaşa ve anti-militarizme karşı tutumunuz nedir?
– Ukrayna’daki çalışmalarımın çoğu, yurtseverlik karşıtı inançlarımla ilgiliydi. Makalelerim ve sanat projelerine katılımım, genellikle Ukrayna yurtseverliğini, Ukrayna milliyetçiliğini ve ayrıcalıklı “Batı yanlısı” – savaş yanlısı Ukrayna sivil ve kültürel elitlerini eleştirmeye yönelikti. Her zaman savaş karşıtı sanat ve savaş karşıtı aktivizmle ilgilendim. 2022’den itibaren, kendi memleketimde kalıp çalışma fırsatını yitirme ve inançlarım yüzünden beni terk eden yakın arkadaşlarımı kaybetme pahasına, bunları yapmak zorunda kaldım.
4) Ukrayna’daki savaş birçok şeyi değiştirdi. Memleketinizdeki arkadaşlarınızla iletişimde misiniz? Onların savaşa karşı tutumu nedir? Nasıl yaşıyorlar?
– Önceki sorunun cevabında söylediğim gibi, ayrıcalıklı sanat sahnesinden ve gazeteci-aktivist topluluğundan çoğu arkadaşımı kaybettim. Neredeyse hepsi, devletten ve Batılı vakıflardan destek alarak propagandacı oldular. Ayrıca, militarizmi, milliyetçiliği ve NATO’yu destekleyen Ukraynalı solcuların çoğunluğuyla da temasımı kaybettim. Bu tür solcular da devlet ve Batılı vakıflar tarafından destekleniyorlar. Ama benimle ve savaş karşıtı görüşlerimle aynı fikirde olan, devletle çalışmayan ve ayrıcalıklı sınıflarla hiçbir ilgisi olmayan arkadaşlarımla hâlâ iletişimdeyim. Çoğu erkeğin ise, hayatları şu anda korkunç bir durumda, çünkü sürekli evlerinde saklanmak zorundalar. Ukrayna ordusu, insanları sokaktan kaçırıp rızaları olmadan cepheye gönderiyor. Belgelerinde erkek cinsiyet işareti olanların çoğunluğu, yasa gereği ülkeyi terk edemiyor.
5) Aralarında anarşistlerin de olduğu kaç kişi orduya katıldı? Ve anti-militarizmi bıraktılar mı? Onlar hakkında pek bir şey bilinmiyor. Belki de korkuyorlar. Böyleleri var mı? Onlarla temas halinde misiniz?
– Ukrayna’daki savaş karşıtı anarşistlere gelince, “Assembly” (“Cemiyet”) adlı bir savaş karşıtı kolektifimiz var. Onlar Harkiv’den ve kendi web siteleri var. Burada savaş karşıtı ve zorunlu askerliğe karşı metinler yayımlıyorlar. Bu anarşist grup anonim ve ekip üyelerinin isimlerini gizli tutuyor. Ukrayna’da savaş karşıtı bir faaliyette bulunmanın tek yolu budur. Üyelerinin isimlerini gizlemeyen ve savaş karşıtı bir duruş sergileyen tek Ukrayna örgütü, Ukrayna Pasifist Hareketi idi. Ukrayna Güvenlik Servisi, onları Rusya’yı desteklemekle suçladı ve liderini mahkemeye verdi. Bunun ardından, örgüt, cezaevi korkusuyla kamuoyuna yönelik duruşunu önemli ölçüde yumuşattı. Bana göre, birçok Ukraynalı solcu, uyum sağlama adına savaşı destekledi. Gerçek pozisyonlarını ifade etmekten korkuyorlar ya da bana öyle geliyor ki, bir pozisyonları bile yok ve sadece ana akım trendi takip ediyorlar. Ama bunlar sadece benim varsayımlarım. Otoriter militarist bir ülke olan Ukrayna’da, savaşa karşı olmak son derece tehlikelidir.
6) Sürgündeki Ukraynalılar hakkında ne düşünüyorsunuz? Savaş karşıtı faaliyetler yapıyorlar mı? İşyerlerinde örgütleniyorlar mı?
– Son zamanlarda yurtdışında birçok Ukraynalı savaş karşıtı girişim ortaya çıktı. Örneğin, Ukraynalılar artık zorunlu askerlik ve insan hakları ihlallerine karşı gösteriler düzenliyorlar. Bu gösteriler Almanya, İtalya ve Fransa’da gerçekleşiyor. Genellikle bu eylemler, “Ukraynalı anti-otoriterler” veya Dayanışma Kollektifleri denilen ana akım savaş yanlısı Ukraynalı solcularla hiçbir ilgisi olmayan Ukraynalı solcular tarafından düzenleniyor. Savaş karşıtı bu Ukraynalı solcuları finanse eden hiç kimse yok; bunlar, kararlı ve aktif gençlerin kişisel inisiyatifleri. Bu tür eylemler artacak, bu girişimlerin organizatörleri ve üyeleriyle aktif iletişim halindeyim, ki bu çok etkileyici! Ayrıca Batı’da, savaşa karşı çıkıp burada sürekli marjinalleştirilen ve susturulan bir dizi Ukraynalı bilim insanı ve sanatçı da var. Ama çok uzun zamandır susturulduk, seslerimiz uzunca zaman silindi ve şimdi çeşitli seviyelerde yatay bağlantılar kurarak, burada, yurtdışında, savaş ve propagandacılara karşı bir savaş karşıtı cephe oluşturmak için giderek daha fazla çalışıyoruz. Biz düşündüğümüzden daha fazlayız.
7) Ukrayna hükümetinin zorla askere alma uygulaması hakkında medya sessiz. Kaçaklarla ilgili nadiren bilgi sızıyor. Bununla ilgili ne söyleyebilirsiniz?
– Ukrayna tarafında kaçakların tam sayısını kimse bilmiyor, ancak resmi ve gayri resmi istatistiklere göre yaklaşık 150-200 bin kişi var! Bunlar çok büyük rakamlar. Resmi Ukrayna medyası, devlet veya Ukrayna Güvenlik Servisi tarafından kontrol ediliyor. Ukraynalılar genellikle Telegram veya TikTok’taki anonim haber kanallarından bilgi alıyorlar. Ukrayna ordusunun sivillere yönelik şiddetini gösteren videolar genellikle buralarda yayımlanıyor. Bu videolar, korkunç sahneler ve insan hakları ihlallerine dair kanıtlarla dolu, ancak resmi medyada yer bulamıyor. Ukrayna makamları, Ukrayna ordusunun eylemlerini eleştiren veya barış yanlısı olan anonim Telegram kanallarının yazarlarını bulup hapse atmaya çalışıyor. Bazen bu konuda başarılı oluyorlar. Ukrayna hükümeti, polisi ve Güvenlik Servisi, alternatif sesleri susturmak için herhangi bir yöntem kullanmaktan çekinmiyor. Örneğin, polis, yurtdışında yaşayan ve zorunlu askerliğe karşı yazılar yayımlayan bir blog yazarının annesini, onun paylaşımını yayımladığı için tutukladı! Muhalifleri susturmanın gayri resmi yolları da var. Anarşist olarak tanımlanan ve Telegram’da Ukrayna milliyetçiliğini ve zorunlu askerliği eleştiren bir genç vardı. Evine “sohbet” için faşistler geldi ve ardından inançlarından kamuoyunda vazgeçti. Ancak savaş yanlısı Ukraynalı solcular, bu suçlara karşı suç ortağı oldukları için size böyle şeylerden asla bahsetmeyecekler.
8) Tanıdığınız kaçak ya da askere gitmekten kaçan insanlar var mı? Çekoslovakya’da onlara nasıl yardımcı olabiliriz?
– Ülkeden yasadışı yollarla kaçan insanları tanıyorum, Ukrayna’da ordu ve askerden saklanan birçok tanıdığım, arkadaşım var. Belki zamanla, yurtdışındaki savaş karşıtı Ukrayna hareketleri çerçevesinde bu insanlara yardım edecek girişimler yaratmak gerekecek. Bu tür girişimler ortaya çıkarsa, umarım Çek Cumhuriyeti ve Slovakya’da bu Ukraynalılara yardım etmek isteyen insanlar olacaktır.
9) Ukrayna ve Rusya’daki işçilere ve yurtdışındaki işçilere ne mesaj vermek istersiniz?
– Milliyetleri ve konumları ne olursa olsun, ayrıcalıklı sınıfların bir parçası olmayan herkese (ve bu yalnızca proletarya değil): mutluluklarını sizin sömürünüz, marjinalleşmeniz ve sistematik ayrımcılığınız üzerine inşa edenlere asla güvenmeyin. Ve özellikle salaklık edip onların savaşlarına katılmayın; bu, en basit ifadeyle, aptalca!
10) Söyleşi için teşekkür ederiz. Eğer başka bir şey söylemek isterseniz, memnuniyetle dinleriz.
– Benimle söyleşi gerçekleştirdiğiniz için teşekkür ederim yoldaş.
Martin (CAS)
Kaynak: Interview with an anti-militarist from Odessa
Çeviri: Yeryüzü Postası / Batur Özdinç
* [Çeviri uygulamaları kullanarak Batur Özdinç tarafından Türkçeleştirilmiştir.]
Bir yanıt yazın